źródło: freepik, autor: senivpetro
W Polsce na raka jelita grubego z roku na rok zapada coraz więcej osób. Niepokojący jest fakt, że na 3 zachorowania przypadają aż 2 zgony, co świadczy o wykrywaniu raka w późnych stadiach zaawansowania mimo szerokiego dostępu do badań przesiewowych (kolonoskopii).
Rak jelita grubego (okrężnicy i odbytnicy), w odróżnieniu od wielu innych nowotworów złośliwych może rozwijać się na podłożu stanów przedrakowych, do których należą: polipy, genetycznie uwarunkowana polipowatość rodzinna (kiedy w jelicie grubym występują tysiące polipów) a także choroby typu zapalnego jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna.
Spośród czynników związanych ze stylem życia wyróżnia się dietę ubogoresztkową i wysokokaloryczną (tzw. dietę bogatych), otyłość czy nadwagę, niską aktywność fizyczną, palenie tytoniu czy nadużywanie alkoholu.
Udowodniono, że spożywanie żywności bogatej w nasycone tłuszcze zwierzęce oraz czerwone mięso, zwłaszcza przetworzone (grillowane, smażone, wędzone czy peklowane), które zawierają związki rakotwórcze powstające w wysokiej temperaturze, wybitnie zwiększa ryzyko rozwoju raka w błonie śluzowej jelita na skutek wieloletniego kontaktu z tymi substancjami. Ostatnio przeprowadzane badania genetyczne wskazały także, że palenie tytoniu jest istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju raka poprzez unieczynnianie genów odpowiedzialnych za inaktywacje czynników rakotwórczych w organizmie człowieka.
Do czynników profilaktyki pierwotnej należy spożywanie dużej ilości błonnika (warzywa, owoce, zboża) oraz aktywność fizyczna i walka z nadwagą.
Profilaktyka wtórna polega na uczestnictwach w programach kolonoskopowych, które umożliwiają wykrycie i usunięcie polipów lub wczesne wykrycie zmian nowotworowych, które jeszcze nie dają objawów.
Do objawów raka umiejscowionego po prawej stronie okrężnicy należy niedokrwistość, a po lewej zaburzenie pasażu stolca (zaparcia na przemian z biegunkami, tzw. stolce ołówkowate, czy całkowita niedrożność jelita). Obecność krwi w stolcu w każdym przypadku wymaga wyjaśnienia drogą badania palcem przez odbyt i wziernikowanie okrężnicy (kolonoskopii). Dotyczy to także chorych na hemoroidy (żylaki odbytu). Warto zmienić nawyki dietetyczne, nie palić i utrzymywać aktywność fizyczną, aby zmniejszyć zagrożenie wynikające ze stylu życia.
Pamiętaj, że raka jelita grubego można uniknąć poprzez usuwanie polipów lub się z niego wyleczyć, jeżeli leczenie chirurgiczne zostanie przeprowadzone odpowiednio wcześnie.
