Rak gruczołu krokowego, prostaty, stercza jest obecnie na pierwszym miejscu pod względem liczby zachorowań a na drugim (po raku płuca) jako przyczyna zgonów nowotworowych wśród mężczyzn. Zachorowalność w Polsce w ciągu ostatnich 30 lat wzrosła pięciokrotnie.
Do czynników ryzyka zachorowania należy wiek powyżej 65 roku życia i obciążenie rodzinne.
Rak prostaty rozwija się skrycie bezobjawowo lub objawy maskowane są współistniejącym łagodnym rozrostem stercza występującym u wszystkich starszych mężczyzn (np. utrudnione oddawanie moczu). Dość często na rozpoznanie raka naprowadzają objawy podchodzące dopiero z przerzutów do kości (bóle kostne czy złamania patologiczne).
Jako badanie profilaktyczne proponuje się coroczne badanie przez urologa oraz oznaczanie antygenu sterczowego (PSA) w surowicy krwi.
U chorych z objawami klinicznymi oprócz w/w badań wykonuje się badania obrazowe: USG, tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny miednicy. U chorych z wysokim poziomem PSA wykonuje się scyntygrafię (badanie izotopowe) kośćca. Dla postawienia rozpoznania raka konieczna jest biopsja gruboigłowa (BGI) przezodbytnicza stercza, zwykle pod kontrolą USG. Większość stanowią raki gruczołowe, których stopień złośliwości określa się wg. skali Gleansona (od 1 do 5).
Do zaplanowania leczenia konieczne jest uzyskanie informacji, czy choroba dotyczy wyłącznie samego gruczołu krokowego, czy obecne są przerzuty odległe (wyniki badań obrazowych, PSA).
Leczenie radykalne (doszczętne), mające na celu całkowite wyleczenie obejmuje operacyjne usunięcie gruczołu krokowego wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi lub napromienianiem gruczołu od zewnątrz (teleradioterapia) albo śródtkankowo (brachyterapia). Często leczenie napromienianiem poprzedza leczenie systemowe (hormonoterapia lub chemioterapia). Ponieważ komórki raka stercza dzielą się pod wpływem hormonów męskich, czyli androgenów, hormonoterapia polega na podawaniu leków antyandrogennych.
U chorych z rozsiewem nowotworowym, zwłaszcza do kości stosuje się leczenie systemowe czyli hormonoterapie i leczenie chemiczne, a bolesne ogniska przerzutowe w kościach leczy się napromienianiem.
Powikłania leczenia radykalnego obejmują nietrzymanie moczu i impotencję, które w miarę rozwoju metod leczenia są coraz rzadsze. U chorych z rozsiewem procesu nowotworowego choroba przebiega przewlekle przez niekiedy wiele lat co umożliwia zadowalające funkcjonowanie w rodzinie i społeczeństwie.
Zdjęcie: żródło - freepik, autor - Pressfoto
