Pamiątka ze słonecznych wakacji

Mijają wakacje. Nasza skóra przybiera zdrowy, opalony wygląd co nas cieszy i często wzbudza zazdrość otoczenia.

Tylko czy zawsze jest to powód do dumy i zazdrości. Nasza zachłanność na opaleniznę za kilka – kilkanaście lat może zostać ukarana rozwojem złośliwego nowotworu skóry: raka lub czerniaka.

Czerniaki – złośliwe nowotwory skóry wywodzące się z komórek barwnikowych (melanocytów) są nowotworami o największej dynamice wzrostu zachorowań w Polsce.

W ciągu 30 lat (1980 – 2010) odnotowano trzykrotny wzrost zachorowań.

Za najważniejszy czynnik ryzyka rozwoju czerniaka uważane jest promieniowanie ultrafioletowe słoneczne i sztuczne (solaria). Niska zawartość barwnika w skórze (blondynki o niebieskich oczach) zmniejsza naturalną odporność na promieniowanie, podatność na oparzenia słoneczne i opalanie się „na czerwono”.

Istnieją także predyspozycje genetyczne w postaci rodzinnego zespołu znamion atypowych, wymagającego częstych kontroli dermatologicznych.

Diagnostyka czerniaka powinna być łatwa, gdyż ponad 90% czerniaków dotyczy skóry i jest widoczna w postaci znamion, na ogół ciemno zabarwionych, niekiedy owrzodzonych i sączących.

Dla wstępnej diagnostyki znamion gołym okiem stworzono amerykański system ABCDE, gdzie:

A oznacza asymetrię

B brzegi nierówne i postrzępione

C kolor – z nierównym rozłożeniem barwnika

D średnica powyżej 5 mm lub dynamika zmian

E ewolucja czyli zwiększanie wymiarów i uwypuklanie znamienia

Bardzo podejrzanym objawem jest owrzodzenie i sączenie ze znamienia.

Czerniaki mogą występować także w gałce ocznej, pod paznokciami, na dłoniach i podeszwach, a w wyjątkowych przypadkach na błonach śluzowych jamy ustnej, odbytu i narządach płciowych, gdzie rokują najgorzej.

Pamiętajmy, że najważniejszy jest zdrowy rozsądek i unikanie przesady zwłaszcza przy ekspozycji naszej skóry na promieniowanie UV.

Nie korzystajmy z solariów w ogóle, z ze słońca z umiarem – unikajmy oparzeń słonecznych.

Regularnie oglądajmy całą naszą skórę, a uwagę zwracajmy zwłaszcza na znamiona – lepiej pokazać je lekarzowi specjaliście (dermatolog, onkolog) nawet niepotrzebnie, niż samemu je bagatelizować gdyż nie bolą i nie przeszkadzają.

Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do charakteru znamienia zawsze lepiej je usunąć – pewne rozpoznanie postawi patolog, a nam na pamiątkę pozostanie niewielka blizna.

Na koniec ostatnia uwaga: nie ma 100% skutecznych kosmetyków w pełni zabezpieczających nas przed promieniowaniem UV. Najlepiej chroni cień.

Miejmy wyobraźnię i zachowajmy zdrowy rozsądek także w czasie wypoczynku.

                                              

Prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Chirurgii Onkologicznej

Programy profilaktyczne

Logo Małopolski

Kontakt

Departament Zdrowia, Rodziny,
Równego Traktowania i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
ul. Racławicka 56, 31-017 Kraków

tel.: 12 63 03 202
e-mail: profilaktyka@umwm.malopolska.pl 

Profilaktyka

Profilaktyka zdrowotna to wszelkiego rodzaju działania mające na celu zapobieganie chorobom oraz innym czynnikom, które negatywnie wpływają na nasz stan zdrowia, zarówno indywidualnego jak i całej populacji